1
استادیار پژوهشکده مطالعات میان رشته ای قرآن، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته اعجاز قرآن، پژوهشکده مطالعات میان رشته ای قرآن، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
http://dx.doi.org/10.37264/jiqs.v1i2.4
چکیده
یکی از برجستگی‌های زبانی قرآن، استفاده از شیوه‌های بیانی مختلف به‌منظور نشان‌دادن مفهومی خاص است. جستار حاضر تلاش‌دارد تا به شیوه توصیفی- تحلیلی و بر اساس تحلیل کیفی یافته‌های آماری، با تکیه بر نظریه کارگفت سِرل (1969) که جایگاه ویژه‌ای در فهم و دستیابی به لایه‌های عمیق‌تر معنایی متون مقدس ایفامی‌کند، به واکاوی کاربست کارگفت تعهّدی در قرآن بپردازد و به این پرسش‌ها پاسخ دهد که کارگفت‌های تعهدی در قرآن در چه قالب‌های بیانی‌ای ارائه‌شده‌اند؟ و پاره-گفتارهای حاوی این کنش‌های تعّهدی چه مضامین و موضوعاتی را دربرمی‌گیرند؟ به منظور انجام این پژوهش، ابتدا با درنظرگرفتن معیارهای نحوی، واژگانی و معنایی، آیات شامل کنش تعهّدی به روش کتابخانه‌ای استخراج و سپس برای هر مورد، ویژگی‌های مختلفی از جمله قالب گفتمانی کنش، فرد متعهّد‌شونده و مضمون تعهّد تعیین‌شد. در نهایت رابطه بین قالب بیانی و مضمون مورد بررسی قرارگرفت. یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهد که در گفتمان قرآن، کارگفت تعهدی در چهار قالب سوگند، وعد، وعید و عهد ارائه‌شده‌است که هر یک خود شامل صورت‌های الهی و غیرالهی با ویژگی‌های خاص خود می-شود. مقایسه کمّی این چهارگروه نشان‌می‌دهد که وعیدها با اختلاف معناداری جایگاه نخست را به خود اختصاص‌می‌دهند و اشکال دیگر این کنش نظیر وعد، سوگند و عهد در مراتب بعدی قرارمی‌گیرند. علاوه‌براین، بررسی شخصیت محوری عاملان سخن و جایگاه آن‌ها به مثابه بافت موقعیتی کلام نشان‌می‌دهد که توازن قدرت و جایگاه، میان طرفین گفتگو وجودندارد که این امر خود عاملی تعیین‌کننده در انتخاب چنین قالب‌های بیانی‌ای محسوب‌می‌شود.در تمامی این موارد ساخت‌های زبانی و ظرافت‌های موجود در آن‌ها به ویژه امکانات حوزه وجه‌نمایی، ارتباط بین نحوه بیان و توازن قدرت میان طرفین گفتگو را به نمایش می‌گذارد. محور اصلی موضوعات، دامنه و تعدد آن‌ها نیز در چهارگونه مورد بحث متفاوت است ولی در برخی موارد همپوشانی مشاهده‌می‌شود.
تاج آبادی, فرزانه, & پورمحمد, مرضیه. (1401). کاربرد کنش‌گفتار تعهدی در گفتمان قرآن. مطالعات بین رشته ای قرآن کریم, 1(2), -. doi: http://dx.doi.org/10.37264/jiqs.v1i2.4
MLA
فرزانه تاج آبادی; مرضیه پورمحمد. "کاربرد کنش‌گفتار تعهدی در گفتمان قرآن". مطالعات بین رشته ای قرآن کریم, 1, 2, 1401, -. doi: http://dx.doi.org/10.37264/jiqs.v1i2.4
HARVARD
تاج آبادی, فرزانه, پورمحمد, مرضیه. (1401). 'کاربرد کنش‌گفتار تعهدی در گفتمان قرآن', مطالعات بین رشته ای قرآن کریم, 1(2), pp. -. doi: http://dx.doi.org/10.37264/jiqs.v1i2.4
VANCOUVER
تاج آبادی, فرزانه, پورمحمد, مرضیه. کاربرد کنش‌گفتار تعهدی در گفتمان قرآن. مطالعات بین رشته ای قرآن کریم, 1401; 1(2): -. doi: http://dx.doi.org/10.37264/jiqs.v1i2.4
)